Τετάρτη 8 Ιουνίου 2011

ΚΟΙΛΙΑΚΑΚΗ ΔΥΣΑΝΕΞΙΑ ΣΤΗ ΓΛΟΥΤΕΝΗ



 
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΟΙΛΙΟΚΑΚΗ;
Η κοιλιοκάκη είναι η δυσανεξία στη γλουτένη , πρωτεΐνη που υπάρχει στο σιτάρι, το κριθάρι, τη βρώμη και τη σίκαλη. Η αντίδραση του οργανισμού με τη λήψη γλουτένης προκαλεί φλεγμονή του βλεννογόνου του λεπτού εντέρου, υπερπλασία των κρυπτών και ατροφία των λαχνών λόγω παραγωγής αντιγλιαδινικών αντισωμάτων. Πρόκειται για κληρονομική πάθηση(πιθανότητα κληρονομικότητας σε δίδυμα αδέρφια 70%, σε μη δίδυμα αδέρφια 10% και παιδί από γονείς με κοιλιοκάκη 5%-10%). Επειδή η βλάβη προκαλείται από το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, θεωρείται αυτοάνοσο νόσημα
ΠΟΣΟ ΣΥΧΝΗ ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΘΗΣΗ;
Για τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες τα διαγνωσμένα με κοιλιοκάκη άτομα ανέρχονται σε περίπου ένα στα χίλια(1/1000), με σημαντικές όμως διακυμάνσεις από χώρα σε χώρα. Για τη δυτική Ευρώπη το ποσοστό φαίνεται να είναι μεγαλύτερο (περίπου 1/800-850) με την Ιρλανδία να έχει το υψηλότερο ποσοστό πασχόντων(1/150-300) ενώ αντίθετα για τη Βόρεια Αμερική το ποσοστό υπολογίζεται περίπου στο 1/3000. Για την Ελλάδα παρότι δεν υπάρχουν ακριβή δεδομένα, το ποσοστό υπολογίζεται σε περίπου 1/2000-3000 κατοίκους. Ο αριθμός όμως των ατόμων σε παγκόσμιο επίπεδο πού είναι ήδη διαγνωσμένα με κοιλιοκάκη είναι σημαντικά μικρότερος από ότι τα πραγματικώς πάσχοντα λόγω του ότι η πάθηση σε πολλά άτομα παραμένει αδιάγνωστη με αναλογία περίπου ένα διαγνωσμένο άτομο ανά κάθε 6-7 που πραγματικά πάσχουν. Έτσι για την Ελλάδα ο αριθμός των διαγνωσμένων ατόμων ανέρχεται σε περίπου 1200-1500, με το σύνολο των πραγματικά πασχόντων να υπολογίζεται σε περίπου 5000-7000 άτομα.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ
Η εκδήλωση της κοιλιοκάκης προϋποθέτει σχετική γενετική προδιάθεση του ατόμου και στην κατανάλωση τροφών με γλουτένη. Ακόμη και όταν αυτοί οι δυο παράγοντες συνυπάρχουν είναι πιθανόν η κοιλιοκάκη να μην εκδηλωθεί παρά μόνο όταν «πυροδοτηθεί» σε ορισμένες περιπτώσεις από κάποιες ιογενείς ασθένειες ή άλλες αιτίες.
Συνήθως η κοιλιοκάκη εκδηλώνεται στα βρέφη μόλις εισαχθούν δημητριακά στην διατροφή τους(σε ηλικία 6 μηνών περίπου), αλλά και σε ενήλικες που μπορεί να ζουν χωρίς συμπτώματα για πολλά χρόνια και να νοσήσουν αργότερα.
Η εντεροπάθεια στην κοιλιοκάκη αναπτύσσεται βαθμιαία:
  • Από τη λεμφοκυτταρική διήθηση τωνεπιθηλίων των λαχνών(τύπος1)
  • Στην υπερπλασία των κρυπτών(τύπος 2)
  • Και τελικά στην προοδευτική μερική, υφολική και ολική ατροφία        των λαχνών(τύπος 3)
Να τονιστεί ότι η κλασική κοιλιοκάκη με πλήρη ατροφία των εντερικών λαχνών (επιπέδωση) και σύνδρομο δυσαπορρόφησης αποτελεί μόνο το 30% ολόκληρου του φάσματος της νόσου.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ
Έχει παρατηρηθεί ότι τα συμπτώματα και οι εκδηλώσεις της κοιλιοκάκης διαφέρουν συχνά κατά πολύ από περίπτωση σε περίπτωση και ανάλογα με την ηλικία και διακρίνονται σε γαστρεντερικές και άλλες. Έτσι η διαταραχή μπορεί να έχει ήπια συμπτώματα, να είναι ασυμπτωματική ή τα συμπτώματα μπορεί να είναι άτυπα.
Στα βρέφη παρατηρούνται γαστρεντερικές ενοχλήσεις, διάρροια, συχνές ογκώδεις και ιδιαίτερα δύσοσμες κενώσεις και, στασιμότητα ή απώλεια βάρους.
Στα παιδιά, εκτός από τα παραπάνω, μπορεί επίσης να εκδηλωθεί ναυτία, εμετοί, ανορεξία, αναιμία-οφειλόμενη σε έλλειψη σιδήρου ή και φολικού οξέος-, δερματίτιδα και στοματικές άφθες. Είναι πιθανό να παρατηρείται και οξυθυμία..
Γενικά τα συμπτώματα πάντως που είναι κοινά και στις τρείς χρονικές περιόδους της ηλικίας ενός ανθρώπου, είναι διάρροια, μετεωρισμός και πόνους στην κοιλιά λόγω φλεγμονής στο έντερο του πάσχοντος
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Θεραπεία αποτελεί η αυστηρή δια βίου δίαιτα χωρίς γλουτένη που έχει ως συνέπεια την επαναφορά του τοιχώματος του λεπτού εντέρου σε κανονική κατάσταση και τον έλεγχο της πάθησης.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί γιατί και η ελάχιστη ποσότητα γλουτένης, ασκεί ταχύτατα  την τοξική της δράση στις λάχνες του λεπτού εντέρου και εμποδίζει την επάνοδο ή διατήρηση τους στην φυσιολογική αρχιτεκτονική τους ενώ η αποκατάσταση των βλαβών απαιτεί διάστημα αρκετών μηνών δίαιτας ελεύθερης γλουτένης.
ΚΑΝΟΝΑΣ ΠΡΩΤΟΣ:
  • Μαγειρεύουμε με πρώτες ύλες χωρίς γλουτένη, π.χ. αλεύρι από καλαμπόκι ή ειδικό αλεύρι χωρίς γλουτένη αντί για το παραδοσιακό αλεύρι από σιτάρι.
  • Μαγειρεύουμε πάντα χωριστά και σε καθαρή επιφάνεια το φαγητό χωρία γλουτένη, αποφεύγοντας έτσι λάθη και μόλυνση από μη ασφαλής τροφές .
  • Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να εξυπηρετεί η προετοιμασία φαγητού χωρίς γλουτένη για όλοι την οικογένεια μιας και δεν διαφέρει σχεδόν καθόλου γευστικά και σίγουρα δεν βλάπτει κάποιον που δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα κοιλιοκάκης.
ΚΑΝΟΝΑΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ:
  • Προσθέτουμε στο διαιτολόγιο μας όσο γίνεται περισσότερα τρόφιμα που έτσι κι αλλιώς δεν περιέχουν γλουτένη π.χ. φρέσκα λαχανικά και φρούτα, πατάτες, ρύζι, κρέας, ψάρι κλπ.
  • Υποκαθιστούμε τα υπόλοιπα με προϊόντα από τα οποία έχει αφαιρεθεί η γλουτένη π.χ. ζυμαρικά, ψωμί κλπ
ΚΑΝΟΝΑΣ  ΤΡΙΤΟΣ:
  • Όταν τρώμε έξω προτιμάμε κάτι ψητό π.χ. κρέας, κοτόπουλο, ψάρι συνοδευμένο με ψητά λαχανικά, ρύζι (όχι γλασέ) και γενικά αποφεύγουμε τα περίπλοκα μαγειρευτά φαγητά που μπορεί να κρύβουν αρκετούς κινδύνους.
  • Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στην πιθανότητα μόλυνσης από άλλα τρόφιμα με γλουτένη π.χ. στην ίδια ψησταριά να ψήνουν ψωμί ή πίττες.
  • Τέλος ας έχουμε στο μυαλό μας πως είναι καλύτερα να ενημερώνουμε τον σερβιτόρο και το μάγειρα για την ιδιαιτερότητα μας και να αποκλείουμε κάθε πιθανότητα, παρά να καταναλώσουμε γλουτένη επειδή ντρεπόμαστε.

ΚΑΝΟΝΑΣ  ΤΕΤΑΡΤΟΣ:
  • Όταν ψωνίζουμε προσέχουμε ιδιαίτερα τα συστατικά στην ετικέτα και αποφεύγουμε αυτά που αναφέρουν την γλουτένη, αλλά και όσα περιέχουν άγνωστα συστατικά και πρόσθετα, συντηρητικά, χρωστικές κλπ που μπορεί να κρύβουν κινδύνους.
  • Ας μην ξεχνάμε ότι πολλές φορές δεν αναγράφεται ο όρος γλουτένη αλλά μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε από τα συμφραζόμενα
ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ
ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑΦρέσκο, εβαπορέ, συμπικνωμένο γάλα, γιαούρτι, ξινογαλο, κρέμα γάλακτος, σκληρά- παραδοσιακά τυριά, τυρι φέταΚρέμες, ροφήματα σοκολάτας, ορισμένα επιδόρπια γιαουρτιών, απαλειφόμενα τυριά
ΚΡΕΑΣΌλα τα ‘φρέσκα’ κρέατα, πουλερικάΑλλαντικά, απαλειφόμενα προϊόντα με γεύση κρέατος, κατεψυγμένα μπιφτέκια,  κροκέτες.
ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ- ΠΑΤΑΤΕΣΛευκές πατάτες, γλυκοπατάτες, ρύζι, καλαμπόκιΚανονικά παρασκευασμένα μακαρόνια, χυλόπιτες μίγμα ρυζιού, πουρές σε σκόνη.
ΛΑΧΑΝΙΚΑΌλα τα φρέσκα λαχανικάΚονσερβοποιημένα λαχανικά
ΦΡΟΥΤΑΌλα  τα φρέσκα φρούτα, σπιτικές κομπόστες, μαρμελάδες, χυμοί, γλυκά του κουταλιού
ΛΙΠΗΕλαιόλαδο, σπορέλαιο κτλ, ‘φρέσκο’ βουτυροDressings, μαγιονέζες, σάλτσες του εμπορίου
ΕΠΙΔΟΡΠΙΑ- ΓΛΥΚΑΖελέ, μέλι, ορισμένες καραμέλεςΣτιγμιαία ροφήματα
Σε παγκόσμιο σχεδόν επίπεδο, έχουν δημιουργηθεί σύλλογοι πασχόντων από κοιλιοκάκη που φροντίζουν για την σωστή ενημέρωση των μελών τους για το τι επιτρέπεται και τι όχι με ενημερωτικά φυλλάδια, περιοδικές εκδόσεις , οδηγούς μαγειρικής, σεμινάρια και άλλες σχετικές δραστηριότητες. Στην χώρα μας εδώ και αρκετά χρόνια, έχει δημιουργηθεί ανάλογη οργάνωση, η «Ελληνική Εταιρεία για την Κοιλιοκάκη» με ανάλογες δραστηριότητες(ιστοσελίδα:www.koiliokaki. com, www. eligast. gr).
ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ ΕΙΡΗΝΗ, ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ-ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ Τ.Ε.Ι  ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ   

ΠΗΓΗbaby.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: